Vô cảm là gì? Nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng này? (2024)

Ngày nay, sự vô cảm đang trở thành một vấn đề mà toàn xã hội phải đối mặt. Sự thờ ơ hủy hoại tâm hồn con người, lấy đi ý nghĩa đích thực của cuộc sống, về lâu dài có hại cho gia đình và xã hội. Bên cạnh việc nâng cao năng lực, mỗi người cần biết phát triển nhân cách và hướng đến những giá trị đạo đức bền vững.

Vô cảm là gì?

Vô cảm là một loại cảm xúc của con người được đặc trưng bởi sự thờ ơ, không quan tâm với các sự kiện và vấn đề xung quanh, đặc biệt là những vấn đề gây tổn hại về thể chất hoặc tinh thần cho con người. Tóm lại, người vô cảm là người không có cảm xúc trước nỗi đau của người khác, thiếu sự đồng cảm, chia sẻ, không oán hận trước những bất công xã hội.

Về cơ bản, vô cảm không phải là bệnh mà chỉ là một trạng thái cảm xúc và thái độ của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, sự thờ ơ có thể gây ra nhiều hậu quả cho cá nhân, gia đình và xã hội. Trước sự phát triển của kinh tế thị trường, sự thờ ơ của người dân đã sâu đến mức đáng kinh ngạc. Nếu trước đây, sự vô cảm chỉ ảnh hưởng đến cá nhân thì nay sự thờ ơ, lãnh cảm còn xảy ra cả tập thể.

Nguyên nhân gây ra tình trạng vô cảm

Sự vô cảm đang trở thành một vấn đề mà toàn xã hội phải đối mặt. Theo các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra tình trạng này, được chia thành 3 nhóm sau:

Nguyên nhân từ chính bản thân

Sự vô cảm có thể bắt nguồn từ chính bản thân mỗi người. Nguyên nhân phổ biến bao gồm:

Một lối sống ích kỷ, muốn hưởng thụ và thực dụng, ít đồng cảm với nỗi đau và sự mất mát của người khác.
Chứng kiến sự vô cảm của người khác và không có chính kiến riêng có thể dẫn đến thái độ và cảm xúc tương tự.
Nhiều người trở nên chai sạn vì liên tục bị tổn thương, lừa dối dẫn đến mất niềm tin vào cuộc sống.
Tính tình nhút nhát, thu mình lại và thiếu dũng khí nên lo sợ việc giúp đỡ nạn nhân có thể ảnh hưởng đến tính mạng, dần dần, mất đi sự đồng cảm và trở nên lạnh lùng, vô cảm.

Tính tình nhút nhát, thu mình lại có thể khiến dễ rơi vào trạng thái vô cảm

Nguyên nhân từ gia đình

Cách nuôi dạy của gia đình ảnh hưởng rất lớn đến tính cách và nhân sinh quan của mỗi người. Vì vậy, ngoài những lý do riêng, thái độ vô cảm còn có thể xuất phát từ lý do gia đình, điển hình như:

Phương pháp nuôi dạy con cái không đúng cách trong nhà dẫn đến sự vô cảm, thờ ơ...
Gia đình không có lối sống đúng chuẩn, cha mẹ ích kỷ, thờ ơ, thiếu cảm thông với người khác.
Gia đình không quan tâm đến con cái dẫn đến trẻ không được nuôi dạy, giáo dục đúng cách. Nếu không có sự hướng dẫn của gia đình, trẻ rất dễ nảy sinh những thói quen xấu và hình thành sự thờ ơ, lãnh cảm với xã hội.
Cha mẹ chỉ chú trọng đến việc học, không trau dồi nhân cách, dạy dỗ con những đức tính tốt như quan tâm đùm bọc, đồng cảm, chia sẻ với những người xung quanh. Bởi vì những đặc điểm này không được trau dồi, trẻ em có thể trở nên thờ ơ và không thể hiểu được nỗi đau khổ của người khác.
Cha mẹ nuông chiều và thỏa mãn mọi yêu cầu của con cái một cách vô điều kiện khiến trẻ trở nên ích kỷ, chỉ biết nhận mà không biết cho.

Ảnh hưởng xã hội

Trong những năm gần đây, thái độ thờ ơ, vô cảm đang lây lan rất nhanh trong đám đông, chủ yếu là học sinh, sinh viên đại học và giới trẻ. Ngoài nguyên nhân bản thân và gia đình, tình trạng này còn bắt nguồn từ các yếu tố tâm lý xã hội như:

Sự bùng nổ của các nền tảng mạng xã hội làm tổn hại đến sức khỏe tâm lý, góp phần rất lớn vào việc lan truyền những thái độ vô cảm. Hầu hết các bạn trẻ đều có xu hướng chú trọng đến những giá trị vật chất mà quên đi việc nuôi dưỡng tâm hồn và hướng mình đến những nhân cách tốt đẹp.
Nhiều người thành công sớm trở nên tự cao tự đại, kiêu ngạo và thiếu sự đồng cảm với những người xung quanh.
Trong tình hình bùng nổ thông tin hiện nay, nhiều bạn trẻ chạy theo lối sống của một số nhân vật có thế lực mà quên đi những giá trị đạo đức truyền thống.

Vô cảm còn bắt nguồn từ các yếu tố tâm lý xã hội

Làm thế nào để vượt qua sự vô cảm?

Sự vô cảm thực sự là mầm mống của mỗi cá nhân và xã hội. Ngay khi nhận thấy những dấu hiệu thờ ơ, lãnh đạm, thiếu đồng cảm ở bản thân và những người xung quanh, bạn nên can thiệp ngay bằng các biện pháp sau:

Tập đọc cảm xúc của người khác: Như với bất kỳ kỹ năng nào, nếu bạn dành thời gian luyện đọc cảm xúc của người khác, bạn sẽ có cách cư xử tiến bộ hơn.
Học cách thể hiện sự quan tâm: Khi bạn thấy ai đó buồn, thà im lặng còn hơn là nói điều gì đó đáng xấu hổ hoặc không thành thật.
Hiểu nhu cầu tình cảm của bản thân: Cảm xúc là một phần không thể thiếu trong quá trình ra quyết định. Cảm xúc có thể là nhiên liệu bạn cần để thay đổi cuộc sống của mình và sự khó chịu thường là đòn bẩy bạn sử dụng để thoát ra khỏi bế tắc.
Hãy quan tâm nhiều hơn đến cảm xúc của bạn: Cảm xúc khiến bạn khó chịu, khó xử hoặc có thể bạn đã được dạy phải che giấu hoặc kìm nén cảm xúc của mình hay chỉ nghe theo lý trí. Dù lý do là gì, bạn cần giảm bớt những cảm xúc cá nhân khiến bạn dễ vô cảm.

Hy vọng với những chia sẻ trên đã giúp bạn trả lời cho câu hỏi vô cảm là gì? Vô cảm thực sự là một vấn đề lớn đối với mọi người và xã hội. Không tìm kiếm sự cải thiện, sự vô cảm và thờ ơ ngày càng sâu sắc. Điều này có thể gây ra mối đe dọa cho gia đình và xã hội. Ngoài việc trau dồi nhân cách của bản thân, bạn cũng nên quan tâm đến những người xung quanh và xây dựng một tập thể lành mạnh, đoàn kết.

Thuý Nguyễn

Nguồn tham khảo: Tổng hợp